Central Budget: కేంద్ర బడ్జెట్‌పై పూర్తి వివరాలు 

న్యూఢిల్లీ : ఈ రోజు కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ పార్లమెంటులో 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరానికి కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ప్రకటించారు. “వికాసిత భారత్, అమృత కాలంలో అభివృద్ధి” అనే థీమ్‌తో ఈ బడ్జెట్‌లో వ్యవసాయం, ఆరోగ్యం, విద్య, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు డిజిటల్ ఇండియాకు ప్రాధాన్యతనిచ్చారు. మధ్యమ తరగతి, వ్యవసాయ కుటుంబాలు మరియు యువతపై దృష్టి సారించిన ఈ బడ్జెట్ ప్రతిపాదనలను వివరిస్తున్నాము. 

ప్రధాన అంశాలు
1. వ్యవసాయం & గ్రామీణాభివృద్ధి :
   – రైతుల శ్రేయస్సు కోసం “PM కిసాన్ సమ్మన్ నిధి”కి ₹20,000 కోట్లు కేటాయించారు. 
   – ప్రతి గ్రామంలో మైక్రో ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టుల కోసం ₹15,000 కోట్లు. 
   – 2 కోట్ల రైతులకు డిజిటల్ అగ్రి కార్డులు జారీ చేయనున్నారు. 

2. ఆరోగ్య సేవలు : 
   – ప్రతి జిల్లాకు ఒక “ఆయుష్మాన్ ఆరోగ్య కేంద్రం” ఏర్పాటుకు ₹50,000 కోట్లు. 
   – కొత్తగా 50 మెడికల్ కళాశాలలు మరియు 25 ఆయుర్వేద హాస్పిటల్‌లు నిర్మించనున్నారు. 

3. విద్య & నైపుణ్యాభివృద్ధి: 
   – డిజిటల్ ఎడ్యుకేషన్‌ను ప్రోత్సహించడానికి “ఈ-విద్యా” పథకానికి ₹10,000 కోట్లు. 
   – యువతకు స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్‌ల కోసం ₹5,200 కోట్లు. 

4. మౌలిక సదుపాయాలు : 
   – నేషనల్ హైవే ప్రాజెక్ట్‌ల కోసం ₹1.5 లక్ష కోట్లు కేటాయింపు. 
   – తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లలో మెట్రో రైలు విస్తరణకు ప్రత్యేక నిధులు. 

5. పన్ను సవరణలు: 
   – సాలీనా ₹7.5 లక్షల వరకు ఆదాయం ఉన్న వ్యక్తులకు టాక్స్ రీబేట్ ప్రకటించారు. 
   – GST రేట్లను 18% నుండి 15%కి తగ్గించడం జరిగింది (కుటుంబ నిత్యావసర వస్తువులపై). 

6. గ్రీన్ ఎనర్జీ : 
   – సోలార్ ఎనర్జీ ప్రాజెక్టులకు ₹35,000 కోట్లు, హైడ్రోజన్ మిషన్‌కు ₹10,000 కోట్లు. 

మంత్రి ప్రతిస్పందన  :
నిర్మలా సీతారామన్ ప్రకారం, “ఈ బడ్జెట్ సామాజిక సమతుల్యత, ఆర్థిక వృద్ధి మరియు పర్యావరణ సుస్థిరతను లక్ష్యంగా చేసుకుంది. దీని ద్వారా 2025కి భారతదేశాన్ని $5 ట్రిలియన్ ఆర్థిక వ్యవస్థగా మార్చాలని లక్ష్యం.” 

విమర్శలు 
ఆపోజిషన్ పార్టీలు ఈ బడ్జెట్‌ను “ఎన్నికలు దగ్గరుకావడంతో ప్రచార ఉపాయం”గా విమర్శించాయి. కాంగ్రెస్ నేత రాహుల్ గాంధీ, “గ్రామీణ ఉపాధి హామీ (MGNREGA) నిధులను తగ్గించడం ఫిర్యాదుతో కూడిన నిర్ణయం” అని పేర్కొన్నారు. 

ఆర్థికవేత్తల అభిప్రాయం
ఆర్థిక నిపుణులు ఈ బడ్జెట్‌ను “సమగ్రమైనది” అని ప్రశంసించగా, కొందరు “డెఫిసిట్ బడ్జెట్ 5.8%కి పెరగడం ఆందోళనకు కారణం” అని భావిస్తున్నారు. 

ముగింపు
2024 బడ్జెట్ ప్రజా సేవలు, ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ మరియు డిజిటలైజేషన్‌పై దృష్టి పెట్టింది. అయితే, దీర్ఘకాలిక ప్రయోజనాలు కోసం ప్రణాళికల అమలు ముఖ్యమని విశ్లేషకులు సూచిస్తున్నారు.